U svetu medicine, gde se granica između života i smrti obično jasno povlači, postoje svedočenja koja izazivaju ozbiljna pitanja o prirodi svesti i njenoj mogućoj nezavisnosti od tela.
Slučajevi ljudi koji su bili u kliničkoj smrti i tvrdili da su svesno posmatrali događaje oko sebe postaju sve češći predmet naučnih studija i debata.
Holandski slučaj koji menja pogled na svest
Istraživači iz Holandije – neuropsiholozi Pim Rivas, Dirk Dirven i Robert Smit – analizirali su preko 70 slučajeva ljudi koji su preživeli kliničku smrt i nakon toga tvrdili da su bili svesni svega što se događalo oko njih.
Najdramatičniji među njima desio se tokom operacije zamene srčanog zaliska koju je izveo kardiolog dr Rudi. Telo pacijenta je prestalo da pokazuje bilo kakve znake života – srce je stalo, a lekari su porodici saopštili da je pacijent preminuo.
Ipak, iznenada, bez ikakve medicinske intervencije, mašina je registrovala nove otkucaje srca. Pacijent se vratio u život. Nakon buđenja, tvrdio je da se seća cele operacije – od zvukova u sali do beleški koje je medicinska sestra pravila.
Posebno je šokantno bilo to što su mu oči bile prekrivene zavojem. Ovaj slučaj je potom podrobno proučavan od strane naučnih timova širom sveta.
AWARE studija: Najšire međunarodno istraživanje
Još jedan snažan dokaz dolazi iz AWARE studije (Awareness during Resuscitation), koju je sproveo Univerzitet u Sautemptonu. U istraživanju je učestvovalo 2.060 pacijenata iz 15 bolnica u Velikoj Britaniji, SAD i Austriji.
Među onima koji su preživeli srčani zastoj, čak 40% je prijavilo neku vrstu svesnog iskustva dok su bili u stanju kliničke smrti.
Najpoznatiji slučaj iz ove studije odnosi se na muškarca koji je, bez pulsa i registrovane moždane aktivnosti, uspeo da tačno opiše tok reanimacije, zvuk aparata i reči medicinskog osoblja – sve do najsitnijih detalja. Njegova svedočenja kasnije su potvrđena i od strane lekarskog tima.
